بیومکانیک
از درس گفتارهای سرگئی آیزنشتاین دربارة بیومکانیک وسوالد میرهولد

شالوده­های بیومکانیک، نخستین بار در استودیوی میرهولد(در دورانِ کار او در سنت پترزبورگ، خیابان بارودینسکی، شماره 6) در سال 1915 میلادی کشف و پی­ریزی شد. کارهای ابتدایی برای ایجاد این نظام نوین حرکتی، حاصلِ مطالعة فنون وشگردهای بازیگران نابغة ایتالیایی در نمایش کمدیا دلارته بود.

میرهولد در سال 1918 در شهر سنت پترزبورگ در کارگاه آموزشی­اش با عنوانِ تکنیک­های حرکت صحنه­ای و پس از آن در بین سال­های 1921 تا 1922 در مسکو، در لابراتوار تئاتری­اش به نامِ فنون بازیگری و سرانجام در سال تحصیلی 22- 1921 درمدرسة عالی تئاتر، کار تکمیلِ آموزه­های خود را ادامه داد. میرهولد شیوة خود را بیومکانیک نام نهاد.

قوانین بیومکانیک بر روی مطالعه دقیق اندامگان و درک فیزیولوژیِ بدن انسان پایه­ریزی شده است. این شیوه با مطالعة دقیق نظام حرکتی انسان و ژرف­نگری در حرکت اندامگان، به دنبال ایجاد ساز و کاری تازه در حرکت انسان و فعال­کننده­های اندام است. با تکیه بر چنین مطالعاتی، بیومکانیک، بازیگری می­آفریند که آگاهی کافی بر مکانیسم­های جسمانی خود دارد و به شکلی آرمانی از تواناییِ تسلطِ کامل بر بدن و تقویت و بهبود آن برخوردار است.

انسان معاصر که در دنیایی ماشینی زندگی می­کند، نمی­تواند ابزارهای حرکتی و اندامگان خود را ماشینی و مکانیکی نکند.

بیومکانیک، اصول تحلیل دقیقِ اجرای هر حرکت را ارائه می­دهد. ارائه دهندة تفاوت­های جزئی هر حرکت با حرکت­های دیگر است. دقت و وضوحِ هرچه بیشتر در اجرای هر حرکت را هدف­گذاری می­کند و برای نمایشی کردن و اجرای حرکت­ها از اصول تیلوریسم[i] بهره می­برد. بازیگر معاصر می­بایست همچون موتوری خودکار، روی صحنه کامل و مطلق به نظر آید.

در عصر ماشینی شدن، بدن بازیگر- اجراگرِ بیومکانیک نیز شبیه به ماشین کار می­کند. هر حرکتِ مجزا و جداگانة گروه عضلاتِ بازیگر باید از سوی تماشاگر همچون نیروی محرکه و واکنش همه بدن او تلقی شود.

آفرینش بیومکانیک سبب آفرینش انسان می­شود و همسازی در میانِ ابزارهای حرکتی، باعث کشف ساز و کارهای زندگی مدرن می­گردد. تئاتر – به عنوان سخنگوی فضای اجتماعی همة اعصار- به بازیگرانی نیاز دارد، که بر پایة نظامِ زندگی مدرن پرورش یافته باشند و دانشکده­های تئاتری نیز باید در پشت دیوارهای خود، بازیگر- انسانِ مدرن را خلق کنند.

 گذشته از آن دسته از نظریه­های بازیگری که اساس خود را بر تأثیرپذیریِ روانی از نقش و زیرساخت­های روانشناختی قرار داده­اند، بیومکانیک اساس کار خود را بر شناخت ساختار بدنِ انسان پی­ریزی می­کند. این شیوه که از روانشناسی تنها برای اثبات تقدمِ بدن بر ذهن واحساس بهره می­گیرد، بازیگران را با علومی دقیق آموزش داده و سبب پیشرفت و پرورش درک آنان می­شود؛ و از سوی دیگر با آموزش­های ورزشی، نمونه­ای از انسانِ پرورش یافته را خلق می­کند که قادر است به خوبی به تئاتر خدمت نماید. بیومکانیک با حرکات گروهیِ خود، نمایشی اجتماعی و مطلوب از سازماندهی، نظم و قدرت را همراه با ارائه مکانیزمی مدرن، در میان تودة مردم ترویج می­دهد.

سخنرانی آیزنشتاین در تئاتر پرولِت کولت پیرامون بیومکانیک

استانیسلاوسکی و کمیسار ژفسکایا[ii] از مکتب روانشناسی ویتالیست­ها[iii](حیات گرایان) استفاده می کردند.

میرهولد از مکتب ماشین­گرایان و ماتریالیست­ها استفاده می­کند!

بیومکانیک از دوران باستان برای ارتقای جسمانی و تقویت بدنی و نیز در ارتباط با زندگی معنوی و روحی انسان مورد استفاده قرار می­گرفت. اما در دورانِ معاصر این شیوه، منحصراً به مثابه نظام پرورش جسمانی انسان محسوب می­شود.